Altılı Masa’nın bir yandan 2023 seçimleri sonrası “Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme” geçiş süreci için hazırladığı anayasa çalışmasını açıklamaya ve 9. buluşmasını yapmaya hazırlanırken, başka yandan bahar aylarına çekilmesi muhtemel, geciktirilmiş bir erken seçime dayanak vermemeyi kendi içinde görüştüğü belirtiliyor.
CHP, GÜZEL Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi başkanları 28 Kasım Pazartesi günü iki sefer bir ortaya gelecek. Sabah saatlerinde Bilkent Otel’de yapılacak birinci toplantıda Anayasal ve Yasal Islahatlar Kurulu tarafından tamamlanan 2023 seçimleri sonrası “Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme” geçiş sürecinin anayasa çalışması kamuoyuna açıklanacak.
DW Türkçe’nin altılı masayı oluşturan partilerin kulislerinden edindiği bilgilere nazaran, genel liderlerin daha evvel imzaladığı güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçişi öngören mutabakat metni temel alınarak hazırlanan çalışma ile mevcut anayasanın yaklaşık 89 hususunda değişiklik yapılıyor. Bu çalışma içinde yeni sistemde cumhurbaşkanını kimin seçeceği ya da baş örtüsü üzere mevzularla ilgili değişiklik tekliflerinin bulunmayacağı öğrenildi.
Anayasa toplantısının akabinde, öğlenden sonra ise genel liderler Demokrat Parti mesken sahipliğinde yine bir ortaya gelecek. Edinilen bilgilere nazaran bu buluşmada geçiş sürecinin yol haritasının kamuoyuna sunulması tarihi kararlaştırılabilir. Bu sürecin yol haritası ile bir çeşit seçim beyannamesi ve hükümet programı niteliğinde olacak olan “ortak söylem belgesinin” açıklanmasının da yıl sonuna kadar yapılabileceği konuşuluyor.
Her partinin evvel kendi mutfağında hazırladığı, akabinde altılı masanın ilgili kurulu tarafından bir müddettir ortaklaştırılan telaffuz evrakının şu ana kadar yaklaşık yüzde 60’ı tamamlanmış durumda.
Muhalefet erken seçime destek olmayacak mı?
Altılı masa bir taraftan seçime yönelik hazırlıklarını sürdürürken, diğer yandan seçimin ne zaman yapılacağı ve takvime göre çeşitli olasılıklar da masaya yatırılmış durumda.
DW Türkçe’nin altılı masayı oluşturan iki farklı partinin üst seviye yetkililerinden edindiği bilgiye nazaran muhalefet olağanda 18 Haziran’da yapılması gereken ancak çeşitli nedenlerle bahara çekileceği konuşulan seçim için TBMM’de karar alınmasına takviye olmamayı da pahalandırıyor.
Haziran’da yapılması gereken seçimin Mayıs ya da Nisan’a çekilmesini desteklememeleri gerektiğini zira bunun gerçek manada bir erken seçim olmayacağını belirten bir parti yetkilisi, “Bizler ısrarla dedik ki 2022’de gelin erken seçim kararı alın, biz de destekleyelim. Ama şimdi 2023 baharında yapılacak bir seçimin neresi erken olacak?” sözünü kullandı.
Seçim yasasının muhalefet partilerinin kazanamaması için çok ince hesaplarla tasarlanarak değiştirildiğini, bu nedenle iktidarın yeni seçim yasasını kesinlikle kullanmak isteyeceğini söyleyen yetkili, Cumhur İttifakı”nın bahar aylarında bir seçimi Erdoğan’ın adaylığının tartışmaya açılmaması için istediğini belirterek, muhalefet olarak buna destek olunmaması gerektiğini söylüyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tekrar aday olup olamayacağı ile ilgili tartışmalar bir müddettir yapılıyordu. Birtakım anayasa hukukçuları ve muhalefet üyeleri Erdoğan’ın üçüncü kez aday olamayacağını belirtirken, iktidar Erdoğan’ın 2014’te eski sistemle, 2018’de ise yeni sistemle cumhurbaşkanı seçildiğini ve hasebiyle 2023 seçiminin Erdoğan’ın ikinci adaylığı olduğunu belirterek ortada bir anayasaya aykırılık olmadığını söylüyor.
Bununla birlikte iktidarın yine de herhangi bir meşruiyet sorunu yaratmamak ve Erdoğan’ın durumunu tartıştırmamak için seçimi vaktinde yapmayarak, TBMM kararıyla bir çeşit “geciktirilmiş erken seçim” yapmak isteyebileceği bir müddettir belirtiliyordu.
“256 hafta bekliyorsak, bekleriz bir dört hafta daha”
Muhalefetin şimdiye kadar Meclis’ten böyle bir geciktirilmiş erken seçim kararı çıkmasına çok itiraz etmeyebileceği, çünkü Erdoğan ve çevresinin yeniden bir “mağduriyet” algısı yaratmasına izin vermek istemediği konuşuluyordu.
DW Türkçe’nin altılı masa kulislerinden edindiği bilgiler ise artık bu eğilimin biraz bilakis dönmekte olduğu ve Meclis’te Cumhur İttifakı’na takviye olunması konusuna eskisi kadar sıcak bakılmadığı istikametinde.
Bir parti yetkilisi hususla ilgili olarak “Bir seçim dönemi toplam 260 haftadır, yani beş yıl. 256 hafta bekliyorsak, bekleriz bir dört hafta daha. Mayıs’ta erken seçim mi olur?” diyor.
Ömer ÇelikFotoğraf: Imago/Itar-Tass
Bu ortada muhalefet partileri ortasında erken seçim tarihi ile ilgili konuşulan bir diğer senaryo ise iktidarın Ocak ayı başında maaşlara ve taban fiyata yapacağı artırımların akabinde çok uzun müddet beklemek istemeyebileceği, artırımların yarattığı olumlu hava dağılmadan ve enflasyonist tesirini görmeden baharın birinci aylarında seçimi yapmak isteyebileceği.
Öte yandan Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Başkanlığı’nın 2023 sınav takviminde YKS tarihini 17-18 Haziran 2023 olarak belirlemesi de erken seçim tartışmalarını alevlendirdi.
AKP Sözcüsü Ömer Çelik “Prensip olarak seçim takvimiyle sınav takvimi üst üste gelmez. Öğrencilerimizin hiçbir sınavını seçim takvimine denk getirmeyiz. Bununla ilgili ÖSYM bir çalışma yapıyor, yakın zamanda kamuoyuyla paylaşır” açıklamasında bulundu.
Meclis’teki sandalye dağılımının tesiri ne olur?
Mevcut sistemle erken seçim kararı alınabilmesi için ya Cumhurbaşkanı’nın kararı olması ya da TBMM’nin beşte üç çoğunluk oyuyla yani en az 360 milletvekili tarafından “kabul” oyu verilmesi gerekiyor. Lakin iktidarın bunun için muhalefetin takviyesine muhtaçlığı var. Zira AKP ile MHP’nin sandalye sayısı şu an için toplam 334.
TBMM’de hala CHP’nin 134, HDP’nin 57, GÜZEL Parti’nin 37, Türkiye İşçi Partisi’nin (TİP) 4, Memleket Partisi’nin 2, Demokrat Parti’nin ise 3 milletvekili bulunuyor. Zafer Partisi, DEVA Partisi, Demokratik Bölgeler Partisi, Saadet Partisi ve Yenilik Partisi’nin birer milletvekili var. Toplam 580 milletvekilinden oluşan TBMM’de bağımsız milletvekili sayısı ise dört.
