Mısır’ın COP27 iklim konferansına ev sahipliği yapması tüm gözleri 7 aydır açlık grevinde olan Mısırlı siyasi aktivist Alaa Abdel Fattah’ın durumuna çevirdi. COP27’nin başladığı Pazar günü su içmeyi bırakan Abdel Fattah’ın ailesi Mısırlı yetkililerden insan hakları savunucusunun hala hayatta olduğunun ispatını sunmalarını istiyor.
Diğer taraftan Abdel Fattah’ın hapishanede zorla beslendiği iddia ediliyor.
Mısır’ın insan hakları savunucusunu özgür bırakması tarafındaki memleketler arası baskı, kız kardeşi Sana Seif’in COP27’de Abdel Fattah’ın serbest bırakılması için yaptığı çağrıların ardından daha da yoğunlaştı.
Bugüne kadar Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Vokler Türk gibi isimler bu çağrıya katıldığını dile getirdi.
Peki son dönemde Mısır’ın en ünlü mahkumu haline gelen Abdel Fattah kimdir?
Aktivist bir aileden geliyor
Alaa Abdel Fattah, 2005 sonrası devrin en önde gelen Mısırlı blog müelliflerinden ve aktivistlerinden biri olarak kabul ediliyor.
Bilgisayar programlama alanında bir uzman olarak, kamu hayatında tabir özgürlüğü ve açıklığı talep eden ve blog müelliflerine fiyatsız depolama – yanı sıra tavsiye – sağlayan birçok dijital platformun geliştirilmesine ve yönetilmesine katkıda bulundu.
Alaa Abdel Fattah, Kasım 1981’de avukat bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.
Babası Ahmed Seyfülislam Abdülfettah Hamad, eski Mısır Cumhurbaşkanları Enver Sedat ve Hüsnü Mübarek döneminde birden fazla kez tutuklanan önde gelen sol görüşlü avukat ve aktivist. Sivil toplum alanında bir siyasi aktivist olan annesi Laila Souif ise Kahire Üniversitesi’nde matematik profesörü olarak misyon yapıyor.
Alaa Abdel-Fattah’ın Mona ve Sana Seif adında iki kız kardeşi var ve her ikisi de önde gelen insan hakları savunucuları olarak erkek kardeşlerinin en büyük destekçileri arasında.
Kız kardeşler uluslararası toplumu Abdel Fattah’ın durumu hakkında bilgilendirmek için çabalıyorlar.
Kardeşlerden Sana iki kere mahpusa mahkum edildi: Bunlarda birincisi 2014’te oldu ve cumhurbaşkanlığı affının bir parçası olarak serbest bırakıldı. İkinci kez 2020’de tutuklandı ve “dezenformasyon” suçlamasıyla bir buçuk yıl mahpus cezasına çarptırıldı.
Demokratik hareketin ikonu haline geldi
Alaa Abdel Fattah birinci sefer 2006 yılında yargı bağımsızlığı daveti yapan protestolarda gözaltına alındı. 45 gün sonra hür bırakıldı.
Serbest bırakılması için davette bulunan bir web sitesi o periyotta açıldı ve akabinde Twitter’da #FreeAlaa hashtag’i kullanılmaya başlandı.
Abdel Fattah aktivizm faaliyetlerine devam etti.
2011 yılında, Mısır vatandaşlarının yeni anayasanın hazırlanmasına iştirakini kolaylaştıran çevrimiçi platformlar geliştirdi ve demokratik hareketin en ünlü yüzlerinden biri oldu.
Tweetleri din ve siyasi ıslahat üzere bahislerde farklı tartışmalara kapı araladı.
BBC Ortadoğu Muhabiri Yolande Knell: Alaa’ya zulmedildi
Bugün 40 yaşında olan Alaa’yı 2011’de Kahire’nin sembolik Tahrir Meydanı’nın ortasındaki bir döner kavşakta diğer blogger’lar ve teknoloji uzmanlarının yanında genç, kıvırcık saçlı bir protestocu olarak hatırlıyorum.
Aktivist bir ailede yetişen Alaa, halihazırda Mübarek’in uzun süren başkanlık döneminde demokratik reformlar talep ettiği için parmaklıklar ardında kalmıştı.
Mübarek’in devrilmesinden sonra hükümete gelen süreksiz askeri yöneticiler, akabinde Mübarek’in seçilmiş halefi Müslüman Kardeşler lideri Muhammed Mursi’nin hükümeti ve bundan sonra gelen Sisi’nin hükümeti tarafından hedef alındı.
Son 10 yılın sekizini hapiste geçirdi.
Alaa, son olarak sosyal medya paylaşımlarında “dezenformasyon yaymak” suçlamasıyla 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Kız kardeşi Mona Seif, ailesinin hapishanede öleceğinden “endişe ettiğini” söyledi.
Roman yazarı ve siyasi yorumcu olan teyzesi Ahdaf Souief, BBC’ye verdiği demeçte gözyaşları içinde şunları söylüyor:
“Zulme uğrayan ve tüm sabrını tüketen biri. Ve hiçbirimiz Mısır’daki rejimin onu serbest bırakacağına inanmıyoruz.”
Alaa geçen sene İngiliz vatandaşı oldu. İngiltere konsolosluğundan yetkililerin ona ivedilikle ulaşmaya çalıştıkları bildirildi.
İngiltere Dışişleri’nden bir sözcü bana: “Başbakan COP27 için Mısır’ı ziyaret ettiğinde bu mevzuda ilerleme sağlanması için baskı uygulayacak.” dedi.
Abdel Fettah 25 Ocak ihtilalinde kıymetli bir rol oynadı. Şovlar sırasında Mısır’da olmamasına rağmen, eski Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek’in devrilmesiyle sonuçlanan müteakip protestolara katıldı.
Daha sonra, Silahlı Kuvvetler Askeri Konseyi’nin yönetimi sırasında muhalefet tarafından gösterilerin düzenlenmesine yardım etti ve Ekim 2011’in sonlarında Maspero olayları olarak bilinen Hristiyan göstericiler ile güvenlik güçleri ortasındaki çatışmaları yayımladığı için hapsedildi.
Askeri savcı, onu halkı orduya karşı kışkırtmak ve kamu huzur ve güvenliğini bozmakla suçladı.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri hür bırakılmasını talep etti ve birebir yılın Aralık ayında hür bırakıldı.
Devrimden sonra
Abdel Fattah Kasım 2013’te, protesto yasasına ve 2014’ün başlarında oylanacak olan anayasa taslağına karşı parlamento önünde bir şova katılan başka protestocularla birlikte yine tutuklandı.
Alaa, güvenlik yetkilileri tarafından “izinsiz gösteri yapmakla” suçlandı ve beş yıl mahpus cezasına çarptırıldı. Mısır Temyiz Mahkemesi, 2017 yılında kararı onadı.
Bugüne kadarki en uzun mahpus müddetinde Abdel Fattah’ın babası öldü ve yetkililer cenazesine katılmasına izin verdi.
Mart 2019’da cezasını tamamlayarak özgür bırakıldı lakin tıpkı yılın Eylül ayında tekrar tutuklandı ve Aralık 2021’de “dezenformasyon” suçlamasıyla beş yıl mahpus cezasına çarptırıldı.
Abdel Fattah COP27’nin başadığı 6 Kasım günü açlık grevini sıkılaştırdı ve su içmeyi de bıraktı.
Üst seviye bir ABD’li yetkili, Beyaz Saray’ın “Alaa Abdel Fattah’ın sağlık durumuyla ilgili haberler” konusundaki tasasını lisana getirdi. Lider Joe Biden idaresinin “Mısır hükümetiyle onun durumu ve hapishanedeki koşullarıyla ilgili endişelerini” tekraren lisana getirdiğini de kelamlarına ekledi.
