Dünyadaki en yaygın kronik hastalıklardan biri olan diyabet takibinde beslenmenin çok kıymetli bir yerde durduğuna dikkat çeken Uzm. Dyt. Buket Ertaş Sefer, etraftan duyularak yapılan uygulamaların faydadan çok ziyan getireceğini ve tedaviyi de olumsuz etkileyebileceğine işaret etti.
Aynı anda herkes için uygulanabilecek bir beslenme sistemi ya da diyetin bulunmadığını, her diyetin bireye özel olması gerektiğini söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Beslenme ve Diyet Uzmanı Buket Ertaş Sefer, “Kan şekerinin yükselmesi için sadece sağlığa zararlı yiyecekler yemeye gerek yok, siz ölçüsü ile tüketmiyorsanız dünyanın en sağlıklı yiyeceği de kan şekerinizi yükseltebilir” dedi.
Özellikle diyabetli ya da prediyabet periyodundaki şahısların sağlıklı ya da gerçek olduğunu düşünerek yaptıkları beslenme yanılgılarına dikkat çeken Dyt. Buket Ertaş Sefer, hususla ilgili şu bilgileri verdi:
“Kepekli ya da diyet ürünler şekerimi yükseltmez!”
DOĞRUSU: Kepekli eserlerin olağan eserlere kıyasla daha fazla posa içerdiğini ve posanın da kan şekerini dengelemede değerli rol oynayan bir karbonhidrat (cho) çeşidi olduğunu belirten Dyt. Buket Ertaş, kepekli eserleriniz de fazla tüketimin hem kan şekerini yükselteceğini hem de kilo aldıracağını söyledi. Dyt. E. Sefer, “Light olarak tanımlanan diyet ürünler genelde yağı azaltılmış seçeneklerdir ve enerji verir. Dolayısıyla bu ürünler gereğinden fazla porsiyonlarda tüketildiğinde kilo aldırabildiği gibi kan şekerinin de yükselmesine neden olur.”
“Şeker ilavesiz, doğal meyveden yapılmış tatlılar bana zarar vermez!”
DOĞRUSU: Fazla fruktoz yani meyve şekeri tüketiminin kan şekerinde dengesizlikler, gestasyonel diyabete yatkınlık, karaciğerde yağlanma ve göbek bölgesi kalınlaşması riskini artırabileceğini işaret eden Dyt. Buket E. Sefer, mevzuyla ilgili şu bilgileri verdi:
“Şüphesiz bedene en ziyanlı bileşenlerden biri eklenti şeker. Yalnızca diyabet hastaları için değil sağlıklı bireyler için de istemediğimiz bir besin çeşidi. Sağlıklı ömür ve sağlıklı beslenmenin tanınan olduğu bu günlerde şeker eksiz tatlılar çokça gündemde yer alıyor. Şekerli tatlılar yerine bu tanımları tüketmek epey mantıklı ve sağlıklı bir dönüşüm oldu. Ama bu eserlerin de kalorisi olduğu ve doğal da olsa fruktoz içerdiği unutuldu. Fazla fruktoz, yani meyve şekeri tüketildiğinde kan şekerinde dengesizlikler, gestasyonel diyabete yatkınlık, karaciğerde yağlanma ve göbek bölgesi kalınlaşması riskini artırır. Münasebetiyle evet eklenti şeker tüketmemek çok sağlıklı fakat bu sınırsız doğal meyve şekeri tüketebileceğimiz manasına gelmez.”
“Karbonhidrat yemezsem şekerim yükselmez!”
DOĞRUSU: Diyabetli olsun ya da olmasın her insanın kaliteli karbonhidrata gereksiniminin olduğunu hatırlatan Dyt. Sefer, “Genel olarak, kan şekerini hızlı yükseltmeyen, besleyiciliği ön planda olan komplex karbonhidratlar bizim sağlıklı dediğimiz karbonhidratın genel tanımıdır. Kurubaklagil çeşitleri, tam buğday, çavdar, siyez, karabuğday gibi kaliteli unlardan yapılmış ekmek ve türevleri, bulgur gibi. Bunlar hayatımızda olması gereken karbonhidrat kaynaklarıdır.” Diye konuştu. Elbette bu besinlerde da porsiyon denetimi yapılmazsa kan şekerine tesirinin olumsuz olabileceğine işaret eden Dyt. Sefer kelamlarına şöyle devam etti: “Basit bir mantıkla aldığımız karbonhidrat ölçüsüne nazaran kan şekerimiz yükseliyor ve insülin düzeyimiz kan şekerimizi düşürmek için depolama misyonunu üstleniyor. Şayet yaptığımız insülin ya da aldığımız oral antidiyabetik ilaç şekerimizi dengelemeye yetmezse kan şekeri yüksek seyrediyor ve uzun vadede öteki komplikasyonlar gelişebiliyor. Ekmek yıllardır büsbütün kesilmesi gereken bir besin olarak görüldü. Hala da birçok insan bu türlü düşünüyor. Aslında çokça vitamin ve mineral barındıran bu kümesi büsbütün elimine etmek daha fazla protein ve yağ tüketimini tetikliyor. Karborhidrat tüketilmese bile bedenin, öbür macroelementlerden glukoz üretebildiğini biliyor muydunuz? Hasebiyle fazla tüketilen et, tavuk üzere protein kaynakları ya da kuruyemiş üzere yağ kaynaklarının da şekerin yükselmesine neden olabileceği unutulmamalı.”
“Taze sıkılmış meyve suları şeker hastalarına zarar vermez!”
DOĞRUSU: Besinlerdeki posanın kan şekerini dengelemede çok kıymetli bir rol üstlendiğini ve bir besin ne kadar çok posalıysa kan şekerinin regülasyonunda o kadar çok rol oynuyor demektir. Lakin taze sıkılmış olsa bile meyve suyu tüketmek hem fazla meyve tüketimi manasına gelir hem de meyvede var olan posadan faydalanamamak demektir. Bir bardak portakal suyu için kaç portakal sıktığınızı düşündünüz mü? Bilhassa içilen kalorilerin kan şekerine daha kolay tesir ettiğini biliyor muydunuz? Şeker düşmelerinde, hipoglisemi risklerinde meyve suyu elbet hayat kurtarıyor. Lakin rutin hayatta hiperglisemi tetiklemesi ihtimali hayli yüksektir. Ayrıyeten kan şekerini ani yükselten besinlerin ani hipoglisemi sebebi olduğunu da unutmamak gerekir.
“Sadece spor yaparak kan şekerimi dengeleyebilirim! “
DOĞRUSU: Spor yapmanın kan şekeri istikrarında hayli kıymetli olduğunun altını çizen Dyt. Sefer fakat beslenmeye dikkat etmeden ve hatta spor yapıldığı niyetiyle daha fazla yemek yenebileceğine dair inancın yanlış olduğuna işaret etti. “özellikle tokluk kan şekeri yüksekliği yaşayanlar yemekten bir süre sonra kısa bir yürüyüşün kan şekerine önemli etkisi olduğunu ifade eder. Fakat diyete dikkat edilmezse asla başarı sağlamak mümkün değildir. Mutlaka alınan cho ve kalori takip edilmelidir” diye konuştu.
“Ara öğün her hasta için olmazsa olmazdır!”
DOĞRUSU: 6 ana, 6 orta öğün sisteminin birden fazla hastaya dezavantaj sağlayan eski bir telaffuz olduğunu belirten Dyt. Sefer, “Hastanın klinik durumu çok öğün yapmasını destekliyorsa elbette bu şekilde planlanmalıdır. Ancak, çoğu diyabet hastası zaten fazla atıştırdığı ve gereksiz kalori aldığı için bu döngü içine girmiştir. Dolayısıyla, hipoglisemi riskiniz yoksa diyetisyen ve hekim kontrolünde öğün sayısını azaltmakta fayda var. Özellikle insülin direnci ve bel çevresi kalın olan hastalarda hafif açlık tedaviyi olumlu yönde etkilediği bilinmektedir.” Diye konuştu.
“Mayhoş meyveleri yemek serbesttir!”
DOĞRUSU: Şeker oranı az zannedilen ekşi meyveler gereğinden fazla yenirse kan şekeri için hayli olumsuz durumlar ortaya çıkarabileceğine dikkat çeken Dyt. Buket Ertaş Sefer, bahisle ilgili şu bilgileri verdi:
“Meyvelerin kendi içinde kalori farkı olsa da. Aslında içerdikleri karbonhidrat ölçüleri ortalama eşit kabul edilir. Yani, kan şekerine tesirleri aslında birbirlerinden farklı değildir. Hasebiyle mayhoş, ekşi meyvelerin de gereğinden fazla tüketilmesi durumunda kan şekerini olumsuz etkileyecektir. Burada porsiyon ölçüsü devreye girer. En düzgünü, ölçüsünü ayarlayarak özgür olmak. Lakin kuru meyveler hacim başına daha fazla şeker içerdiği için kan şekerini süratli yükseltebileceği unutulmamalı ve porsiyon denetimi bu doğrultuda yapılmalı.”
“Bal, pekmez gibi sağlıklı gıdalar kan şekerini yükseltmez”
DOĞRUSU: Bu eserler sıhhatimiz için faydalı olmakla birlikte içeriğinde glukoz ve fruktoz bulunduğunu söyleyen Dyt. Buket Ertaş Sefer, “En doğalını da bulsanız maalesef bal glukoz ve fruktoz içerir. Doğal olan gıdalar sağlığa fayda sağlasa da kan şekerinizi yükseltir. Yani faydalı olan şeyler kan şekerime zarar vermez düşüncesi yanlıştır” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
